بازگشت به صفحه نخست

شرکت کوکاکولا خطر کار کودک را نادیده می‌گیرد

آندراس گوستاوسون[1]
نشریه    سوئد   ETC
برگردان: اصغر زین الدین

با وجود خطرات زیاد کاری، کودکان درآمد زیادی نداشته،  به راحتی مجروح شده و ریه‌ هاشان آسیب می‌بیند.
در مزارع نیشکر کشور ال‌سالوادور، دههاهزار کودک به کار مشغولند. کاری غیر قانونی که شرکت‌های بزرگی نظیر کوکا کولا، آن را نادیده می‌گیرند.

بدون این صنعت، اقتصاد ال‌سالوادور از هم متلاشی می شود. هر ساله این کشور بیش از 225000 تن شکر تولید می‌کند. که این خود پس از قهوه دومین تولید کلان محصولات کشاورزی ال ‌سالوادور به‌حساب می آید.
اما این صنعت، صنعت کثیفی است، چرا که  انجام آن همواره با زیر پا گذاشتن قوانین داخلی کشور و نادیده گرفتن مفاد مقاوله‌نامه‌های بین المللی هم‌راه می‌باشد.
به طور دقیق هیچ کس از تعداد کارگران خردسال در این مزارع نیشکر آگاه نیست. اما بنا بر آخرین گزارش سازمان
دیده‌بان حقوق بشر[2] حدود 30000 کودک را در بر می‌گیرد که سن برخی از آنها کمتر از هشت سال می باشد.
آلما، دختری است پانزده ساله و  از اهالی یکی از  روستاهای واقع در شمال سان سالوادور (پایتخت ال‌سالوادور). او دو سال پیش،  در سن سیزده سالگی کار را در مزارع نیشکر شروع کرد. کاری به غایت دشوار و طاقت فرسا. کار پنج و نیم صبح شروع می شود و آلما باید 90 دقیقه با پای‌پیاده، یعنی حدود ساعت چهار صبح، راه‌های تاریک را زیر پا بگذارد تا به موقع به کار خویش برسد.
سخت ترین قسمت کار برای وی نه پیاده روی‌های شبانه در جاده‌ ی تاریک است، که سرعت بالای کار و درد باشی از آن می‌باشد.
کسی که در مزارع نیشکر کار می‌کند باید این قبیل مشکلات را به جان به خرد. برگهای نیشکر پوشیده است از ماده‌ای که باعث خارش وحشتناکی می شود.  به دلیل گرمای شدید و  نیز نیاز به دقت زیاد، استفاده از دستکش غیر ممکن است.
ولی این تمام مشکلات نیست. کارگران (غالبا دختران و زنان در نشاندن نهال و پسران و مردان در بر داشت محصول) غالبا امکان استفاده  از ساعات استراحت را نداشته و این در حالی است که آنها دارای هیچ گونه امکانی جهت محافظت خود در مقابل اشعه‌ی سوزان خورشید ند. در این گونه مزارع آب آشامیدنی موجود نبست. لذا کارگران آب آشامیدنی مورد نیاز روزانه خود را از منازل خویش، به همراه می آورند.
کارگران برای قطع ساقه های نیشکر از کاردهای بلند[3] شمشیر مانند بسیار تیزی استفاده می‌کنند. کارکردن سریع با  این نوع کاردها، مسبب بروز زخم‌هایی در بدن آنها می‌شود. کارگر مصدوم، خود باید مخارج مداوای خویش را پرداخت کند. شرکت‌ها (اصولا)مسئول پرداخت کمک‌هزینه‌های درمانی هستند ولی غالبا زیر  بار این  مسئولیت نمی‌روند.
قبل از برداشت محصول، برگ‌های نیشکر باید سوزانده شود، اما همیشه، وقت  کافی برای سرد شدن زمین مزارع نیست. در نتیجه، حوادث سوختگی و مشکلات ریوی، ناشی از استنشاق دود حاصل از سوزاندن برگ ها،  وجود  دارد.
طبق گفته بنجامین اسمیت[4] نماینده‌ی سازمان جهانی کار  در ال‌سالوادور،  کار کردن  در مزارع نیشکر، درمقام  مقایسه با دیگر مشاغل  موجود  در زمینه کشاورزی، کاری است مشتمل  بر پذیرش حداکثر خطر. و این کار مطلقا خطرناکترین شغل محسوب می شود.
کودکان شاغل در این گونه مزارع شانس رفتن به مدرسه را به مدت چندین ماه از دست می دهند. آنها پس از برداشت محصول یعنی در اواسط سال تحصیلی قادر به شرکت در کلاس های درسی می باشند. اکثر کودکان به دلیل کار طاقت فرسا و خستگی مفرط، از حضور در مدارس و ادامه تحصیل امتناع می ورزند.

اما قانون ال‌سالوادور در این مورد  چه می‌گوید؟
قانون در این رابطه کاملا صریح  است.
بر حسب قانون کار،  به کار گیری کودکان چه در کاشت و چه در برداشت نیشکر، مجاز نبوده و غیر قانونی است. اصولا کودکان زیر 14 سال، حق اجازه ‌ی کار نداشته  وسن مجاز کار در مشاغل خطرناک (مانند  کاشت و برداشت نیشکر)  بالاتر از 18 سال در نظر گرفته شده است.
اضافه بر این ال سالوادور توافق نامه های بین المللی (کنوانسیون حقوق کودک) که ممنوعیت کار کودک در آنها مصرح است، را نیز امضا کرده است.
به طور قطع صاحبان مزارع از وجود این قوانین با خبر هستند، اما آنها با دست زدن به هر حیله‌ و شگردی  و  با دور زدن قانون، مفاد آن را نادیده می گیرند.
مالکان مزارع، کودکان شاغل در مزارع خویش را کارگر نمی نامند. حضور کودکان در محل کار را به گونه‌ای وانمود میکنند که گویا آنان به همراه والدین خود و به عنوان همراه  و احتمالا  مصاحب  به محل کار آورده شده ‌اند و آنها مزد بگیر نیستند. و این در حالی است که سنگینی کار این کودکان درست به اندازه‌ی سنگینی کارگران بزرگسالان می باشد.
می‌توان این طور تصور کرد که صاحبان مزارع در رابطه با تشخیص سن کارگران، خود را به نادانی زده و  ادعا می‌کنند که متقاضیان کار، به هنگام درخواست کار ، سن حقیقی خویش را  دو سه سالی بیشتر گفته و مسببات گول زدن صاحبانکاران را فراهم  کرده‌ اند..
موآسس[5] هفده ساله در صحبت خود  با سازمان دیده بان حقوق بشر می‌گوید: کارفرما یان نه تنها نسبت به کنترل مدارک شناسایی کارگران بی تفاوت هستند بلکه آنها آگاهانه دست به استخدام کودکان می زنند.

 آیا کارگران خردسال موجبات فریب کارفرمایان را  در رابطه با سن خویش فراهم نمی‌کنند؟
اصلا اینطور نیست. آخر چطور ممکن است  یک کودک هشت ساله (تعدادی از کارگران این مزارع کوچکتر از هشت سال هستند) به تواند با هیجده ساله جا زدن خود،  موجب فریب کارفرمای خویش شود.
بله، آنها به خوبی از واقعیت اطلاع دارند. سرکارگران نسبت به این موضوع بی تفاوت هستند. تنها چیزی که برای آنها مهم است اینکه شما با چه سرعت و چه مدت می توانی در مزارع نیشکر کار کنی.

سازمان دیده بان حقوق بشر از دولت ال‌سالوادور می‌خواهد که در این رابطه قبول مسئولیت نموده و از کلیه‌ی مقامات دولتی مربوطه  بخواهد تا موجبات اجرای قوانین موجود را مهیا نمایند.. و هم‌چنین ادارات آموزش و پرورش با ایجاد شرایط مناسب اقتصادی، امکانات لازم جهت به پایان رساندن حداقل دوره ابتدایی را، که حسب قوانین موضوعه، از جمله‌ی حقوق حقه‌ی  هر شهروند ال‌سالوادری است،  برای  کودکان آن سرزمین  فراهم  نمایند.

اما در این رابطه یک مسئولیت بین المللی نیز وجود دارد.
 سازمان دیده بان حقوق بشر، در آخرین گزارش خویش توصیه‌هائی در این باره به کشورهای مختلفی که  به ال سالوادور کمک اقتصادی بلاعوض کرده و یا  اقدام به وارد کردن شکر از این کشور  می نمایند، نموده است. (50 درصد از شکر  تولید شده در ال‌سالوادور به کشورهای آمریکا، کانادا، روسیه و  بازار مشترک صادر می شود).
اجرا و رعایت اصول منشور حقوق بشر نه تنها وظیفه‌ی مقامات محلی ال‌سالوادور، بلکه این مهم به همان میزان شامل اعمال شرکتهای کلان فراملیتی نیز می باشد.
سازمان دیده بان حقوق بشر ، شرکت کوکاکولا را مورد انتقاد  قرار ‌داده است. این شرکت عظیم نوشابه‌سازی،
مقادیر زیادی شکر از بزرگترین کارخانه تصفیه‌ی قند و شکر السالوادور به نام، ایزال‌کو سانترال[6]، خریداری می‌کند.
مواد اولیه ی این پالایشگاه شکر از مزارعی تهیه می شودکه به طور همیشگی کودکان در آنجا مشغول به کارهایی به غایت خطرناک هستند.. کوکاکولا روشی جهت دور زدن این مشکل پیدا کرده است.  سیاست شرکت کوکاکولا  رسما مبتنی بر مخالفت شدید با کار کودک بوده و این عمل را محکوم می کند. چنین عملی اصولا نباید به  منصه‌ی ظهور رسد.  اما کوکا کولا اجرای این سیاست را متوجه شرکت ها طرف معامله با خود می کند. به دیگر سخن کارخانه‌ی قند و شکر طرف معامله مستقیم کوکاکولا ست، که نباید از نیروی کودک در کار خویش استفاده کند. و این در شرایطی است کلیه‌ی ذیمدخلان در معامله به خوبی از این مسئله مطلع هستند.  معذالک کوکاکولا به خرید شکر ارزان قیمت از این شرکتها ادامه می دهد.

 این کافی نیست.
سازمان دیده بان حقوق بشر از کوکاکولا می خواهد که به مفاد مندرج در مقاوله نامه‌های بین‌المللی احترام بگذارد و مسئولیت این شرکت کلان تولید را  در سراسر مراحل  زنجیره‌ی تولید از کاشت، برداشت نیشکر و تا  آخرین مرحله‌ی حلقه تولید میداند.
---------------------------------------------------------------------------------

بازگشت به صفحه نخست