كوروش ضيابري
 اگر به طور جدي پيگير خبرهاي IT در ايران بوده باشيد، حتما به خوبي ياد داريد كه تا اوايل سال 80 تعداد كاربران اينترنت در كشورمان از مرز 500000 نفر بيشتر نمىرفت اما در حال حاضر ما حدود 5000000 كاربر اينترنت در ايران داريم و نيز بخش اعظم محتواى سايتها و بلاگهاي شخصي دنيا را، content هاي فارسي تشكيل مىدهند تا جايي كه امروز حدود 200000 سايت و بلاگ فارسي در ايران مديريت مىشوند. رشد روزافزون علم و فناوري اطلاعات در ايران تا جايي بوده كه امروزه از هر 10 خانواده در كشور، يك خانواده صاحب كامپيوتر هستند. ايران، كشوري بوده كه تا همين چند سال قبل ميزان استفاده‌ى مردم و جوانان از اينترنت در آن كمتر از يك درصد كل كشور بوده است اما امروزه بخش اعظم جوانان ايراني، يا اينترنت را مىشناسند و به آن تسلط دارند و يا اصلا كاربر اينترنت هستند.
همچنين در سالهاي اخير با گسترش فرهنگ استفاده از اينترنت و نيز توليد حجم عظيمي از محتواي فارسي توسط كاربران فارسي زبان، گرايش روزنامه‌نگار و قشر قلم به دست جامعه كه تا پيش از گسترش اينترنت در ايران، بيشتر به نويسندگي و روزنامه‌نگاري سنتي و كاغذي يا print publishing مىپرداختند،، به وبلاگنويسي و اينترنت بسيار گسترش يافته و تقريبا اكثريت روزنامه‌نگاران ايراني امروز براي خود صاحب سايت يا وبلاگهاي paid webs يا free webs هستند و همين فعاليتها نيز زمينه‌ساز ايجاد نشريات الكترونيكي بسياري در ايران شده تا جايي كه امروزه حدود 25 نشريه‌ي اينترنتي فارسي در حال فعاليت هستند. همه‌ي اين تغيير و تحولات كه كه در عرض كمتر از 5 سال در ايران رخ داده است، فرصتي هستند تا جامعه اعتلاي فكري يابد و فارغ از تمام محدوديتهايي كه در استفاده‌ى علمي از اينترنت وجود دارد، به رشد عقلاني و علمي برسد.

Orkut.com سياره‌يي براى خودىها و نخودىها!
سايت اينترنتي orkut.com پس از اينكه ويژه‌نامه‌ى كليك درمورد آن نوشت و چند سايت پربيننده‌ى فارسي خبر از شكل‌گيري آن دادند، به سرعت تبديل به يكي از گسترده‌ترين اجتماعات اينترنتي يا virtual communityهاى مشهور وب شد. اوركات، سياره‌يي است كه توسط Google.com حمايت مىشود و اسپانسر اصلي ساخت آن آقايان سرگي برين و لري پيج بودند كه جزو ده مرد ثروتمند دنيا هستند هر چند كه اين دو دانشجوي مشهور و شركتشان امروزه به مدد ياري گرفتن از پرسنل خلاقي چون مهندسان ايراني از جمله مهندس اميد لرستاني توانسته به چنان ثروت و شهرتي در دنيا برسد كه چهار جزيره‌ى بزرگ دنيا را خريداري كند. نخستين جزيره‌ي خريداري شده توسط مهندسان جوان ما، جزيره‌يي است كه نقشه‌ي جغرافيايي آن به شكل حرف G است و براي تفريح و استراحت خوشبخت‌ترين مردم دنيا يعني اعضاي گوگل استفاده مىشود و واقعا هم معلوم نيست گوگل با اين همه تغييرات و خرجهايي كه جديدا انجام داده و صرف كرده، به تازگي گنج پيدا كرده يا نه چرا كه گوگل تصميم دارد جزيره‌هايي به شكلهاى o، l و e را نيز خريداري كند و به اصطلاح در دنيا Googland را بسازد. اوركات كه از شاهكارهاي جديد گوگل به شمار مىرود، سياره‌يي است كه تنها آدم‌فضايي‌هاي دعوت شده را مىپذيرد و اينطور نيست كه هر غريبه‌يي سرش را پايين بيندازد و برود و براي خودش آنجا خانه‌يي دست و پا كند اما با وجود اين محدوديت بزرگ كه شما بايد حتما منتظر دعوت‌نامه‌هايي از ساير اوركات‌نشينان باشيد تا اگر دلشان خواست به قولي شما را invite كنند تا بتوانيد برويد و از امكاناتش استفاده كنيد، ايرانيان حضور گسترده‌ي خودشان را در اين اجتماع اينترنتي نيز نشان دادند و بعد از ايالات متحده و برزيل، سومين كشور در ميزان استفاده از اوركات شدند و البته چه گروههايي كه آنجا راه‌اندازى نكردند... از گروههاي آموزش آشپزي تا طرح مشكلات برنامه‌نويسي كامپيوتري و البته متاسفانه برخي گروههايي كه به واسطه‌ي طرح برخي مسايل دور از ادب، خوشبختانه با فيلترينگ گسترده روبرو شدند. اوركات، مثل پروفايل پيجي است كه شما براي آى‌دي خودتان در ياهو مىسازيد و آنجا مىتوانيد علايق، بيوگرافي و ليست كتابهاي مورد علاقه‌ى خودتان را بنويسيد. اگر شما هم مىخواهيد عضو اوركات بشويد، كافي است به محمد ابطحي يك نامه بدهيد و از او بخواهيد شما را اينوايت كند. البته اگر به وي راپورت نداده باشند كه پروفايلش به دليل invite هاي زياد غيرفعال است!

Gmail اين يكي هم پارتي بازي دارد!!
Gmail هم كاري است كه گوگل در راستاى افزايش شهرت و محبوبيت در رقابت با ياهو انجام داده است.در حال حاضر حجم ميل‌باكس گوگل بيش از 10 برابر حجم ايميلي است كه ياهو ارايه مىدهد و البته بسيار هم مورد استقبال قرار گرفته و به طرز روزافزوني استقبال مردم از ياهو كاهش مىيابد هرچند كه ياهو هم حجم 6 مگابايتي فضاي ايميل خود را به 100 مگابايت افزايش داده است اما واقعا در مقايسه با حجم 1024 گيگابايتي جي‌ميل كم خواهد آورد! براي مثال اگر ما حجم نرمال يك ايميل به همراه تصاوير آن را ده كيلوبايت بدانيم، شما مىتوانيد دقيقا 104857 ايميل را در ميل‌باكس خود در جىميل save كنيد در حالي كه شما در ياهو تنها مىتوانيد حداكثر 10240 ايميل را ذخيره كنيد و اينجا مىتوانيد ارزش كار گوگل را متوجه شويد. هر چند كه هنوز استفاده از Gmail همگاني نشده است و تنها وبلاگنويسان، آن هم از نوع مشخص آن كه در ادامه معرفي خواهيمشان كرد مىتوانند از آن استفاده كنند ولي گوگل وعده داده كه به زودى، استفاده از Gmail همگاني خواهد شد و مطمئنا شما مىتوانيد هر يك از كاربران اينترنت در دنيا را صاحب جىميل بدانيد. ممكن است فكر كنيد در حال حاضر كه استفاده از جىميل نياز به invite خصوصي از سوى يك وبلاگنويس دارد و اگر شما دوست داريد در حال حاضر صاحب جىميل شويد، بايد به سرعت يك دوست وبلاگ‌نويس پيدا كنيد تا از او بخواهيد شما را به جىميل اينوايت كند، اما با تمام اين محدوديتها، باز هم بازار خريد و فروش جىميل به خصوص در ميان بلاگرهاى تازه‌كار فارسي و نيز بازار inviteهاى پرشمار بلاگرها براى دوستانشان داغ است. هرچند صحنه‌ى ديدن صفحه‌ى index يك بلاگ كه جمع بازديدكنندگانش به 50 مورد هم نمىرسد، با background شلوغي از آرم جىميل و marquee هاى رنگارنگ و مختص تازه‌كارها با پيام "بشتابيد، هر ميل‌باكس، فقط با 10000 تومان، زياد خوشايند نيست و نويد اين را مىدهد كه هنوز فرهنگ استفاده‌ى اصولي در ميان برخي از ما جا نيفتاده است، اما جىميل آنقدر هم گسترش يافته كه ديگر آدرس بسياري از نشريات الكترونيكي فارسي مثل رنگين‌كمان، به سرعت يك @gmail.com را پشت سر خود مىبيند و اين نشان مىدهد ايرانيها هر جا كه رد پايي از فعاليتهاي اينترنتي باشد، به سرعت حاضر مىشوند.

Google ديگر هيچ چيز كم نگذاشته!
شايد ديگر اين عادت قديمي كه شركتهاي كامپيوتري بعد از setup اينترنت مشتريان خود به آن اهتمام مىورزند از بين برود و ترك شود. عادتي كه مىگويد هر وقت اينترنت و مودم را براي مشتري نصب كردي و يك كارت دو ساعته‌ي رايگان برايش فرستادي، homepage اينترنت اكسپلوررش را صفحه‌ى ياهودات‌كام بگذار ولي حال كه گوگل اينطور سرسختانه به جنگ ياهو آمده و انحصار بزرگترين سرويس‌دهنده‌ى ايميل جهان را شكسته، ديگر وقتي روى شكلك e كنار منوي استارت كليك مىكني و منتظر مىنشيني تا صداهاي عجيب و غريب مودمهاي 56K، نويد كانكت شدن را به تو بدهند، صفحه‌ى ياهو را با آن علامت تعجب معروفش نمىبيني بلكه حروف G ,o , l و e را مىبيني كه به رنگهاي سبز و زرد و آبي و قرمز نوشته شده‌اند.

چند ماه پيش وقتي كاربران اينترنت دنيا، www.Google.com را در نوار آ‌درس مرورگر اينترنتشان تايپ كردند و Enter زدند، به انتظار ديدن همان صفحه‌ى هميشگي گوگل كه تنها به مناسبتهاي مختلف كمى دستكارى مىشد، وارد اين ابرموتور جستجو شدند و در كمال ناباوري، ضمن اينكه گزينه‌يي مثل Froogle را در ليست Tabهاى گوگل مىديدند، به جاي دايركتوري دوست‌داشتني گوگل، گزينه‌ى more… را مشاهده كردند كه با كليك بر روي آن، بخشهايي مثل گوگل براي شما، تبليغات، ديكشنري و... را مىشد ديد. اضافه شدن بخش اخبار به گوگل نيز كه فعلا با عنوان beta كار مىكند، عليرغم آزمايش بودن، بازديدكننده‌هاي بسياري يافته و هر روزه سايتها و بلاگهاي مختلف به اين خبرها، دنبالك مىدهند. گمان مىرود حال كه گوگل هيچ چيز از ياهو كمتر براي كاربرانش نگذاشته، نمىتوان قدرت مطلق خدمات اينترنتي را ياهو دانست بلكه شايد از اين پس، لري و سرگي، پسران طلايي صفحات وب جهان باشند!

مهمترين پروژه‌ي گوگل، خريد blogger.com
بلاگر دات كام، پس از پرشين بلاگ و Blogsky و البته با اغراق، پس از BlogDrive، محبوبترين سرور وبلاگ در ميان ايرانيها بوده كه تا همين چندي پيش، با ساختار و صفحه‌آرايي و محيطش كه كاملا شبيه به Movable Type يا Hosting Matters كار مىكند و براي وبلاگهاي دسته جمعي نيز كاملا مناسب و مفيد است، البته به شرطي كه خوب مديريت شود، خيلي راحت و بي سر و صدا به مردم خدمت مىكرده و در عوض، به كاربرانش پيشنهاد مىداده كه در صورت تمايل، تبادل لينكي بكنند و لوگوي معروفش با پس زمينه‌ى نارنجي تندش شامل متن “powerd by blogger” را در بلاگ خودشان قرار بدهند اما بعد از اينكه گوگل در يك اقدام واقعا عجيب بلاگر را هم خريد و صبح روزي كه مردم Google toolbar را از سايت اين شركت دريافت كردند، با گزينه‌ى بلاگر روبرو شدند واقعا هيچ كس فكرش را نمىكرد كه انقلابي عظيم در سرويسهاي blogspot.com به وجود بيايد و اينقدر تغييرها كند و همه گمان مىبردند كه اين يك تغيير ساده است. اما گوگل در شركت زيرمجموعه‌ى خودش، بلاگر، كه روزي در blog sphere حكمراني مطلقي در اروپا و آمريكا داشته، تغييرات زيادي اعمال كرد و باعث شد مسوولين بلاگ‌اسپات اينطور براي ادامه‌ي حيات شركتشان، محتاج گوگل شوند. گوگل قبل از هر چيز لوگوهاي promote را تغيير داد و ضمن اضافه كردن يك طيف رنگ آبي ملايم به سفيد، جمله‌ى محترمانه‌ى I power blogger را جايگزين شعار تبليغاتي قبلي نمود.
همچنين دست به اضافه كردن template هاي بسياري براي بلاگر زد كه البته كاربران را بسيار خوشحال كرد. حالا هم اگر شما جىميل مىخواهيد، فورا دست به كار شويد و در بلاگر براي خودتان يك وبلاگ بسازيد وگرنه بايد منتظر همان دعوتنامه‌هاي دوستانتان باشيد... حالا ديگر دنيا مىتواند دو انحصارطلب بزرگ كامپيوتر را در خود ببيند و در عرصه‌ى مال خود سازي امكانات رايانه در دنيا، ديگر مايكروسافت و بيل گيتس تنها نيستند... اگر روزي وقت شد، زندگينامه‌ى اين پولدارترين مرد جهان را با هم دوباره خواهيم خواند!

برگرفته از سایت آینده نگر: http://www.ayandehnegar.org