ارائه مشوق اقتصادی، تاکتيک تازه آمريکا در قبال ايران؟
22:08 گرينويچ - سه شنبه 01 مارس 2005
صادق صبا
تحليلگر مسائل ايران در بی بی سی
کاندوليزا رايس، وزير امور خارجه آمريکا، تاييد کرد که دولت بوش در حال بررسی پيشنهادهايی از سوی اروپا است که در مقابل موافقت جمهوری اسلامی با توقف کامل غنی سازی اورانيوم مشوق های اقتصادی به اين کشور ارائه دهد.
اما او تاکيد کرد که هنوز تصميمی اتخاذ نشده و زمان خاصی
نيز برای تصميم گيری تعيين نشده است. خانم رايس که برای شرکت در کنفرانس فلسطين
عازم لندن بود افزود که در باره پيشنهاد های اروپا درباره ايران با مقامات
بريتانيايی گفتگو خواهد کرد.
موضوع ارائه مشوقهای اقتصادی به ايران در ابتدا در مطبوعات آمريکا در روز
يکشنبه مطرح شد و سيس سخنگوی کاخ سفيد آن را تاييد کرد.
اگر دولت بوش واقعا تصميم بگيرد که با طرح اروپايی ها همراه شود و در ازای
موافقت ايران با رها کردن برنامه های هسته ای اش مشوق های اقتصادی به اين کشور
ارائه دهد اين تغيير جهت عمده ای در سياست آمريکا در مقابل جمهوری اسلامی به
حساب می آيد.
دولت بوش تا به حال می گفته است که حاضر نيست هيچ امتيازی به حکومت ايران بدهد
و هر گونه تعامل با جمهوری اسلامی را مشروعيت بخشيدن به اين نظام می دانسته است.
موضع آمريکا در باره فعاليت های هسته ای ايران تاکنون اين بوده که جمهوری
اسلامی مقررات توافقنامه های عدم گسترش سلاح های هسته ای را نقض کرده و به گفته
مقامات آمريکايی به دليل تلاش های مخفيانه برای توليد سلاح های هسته ای بايد
برای اعمال مجازات های اقتصادی به شورای امنيت سازمان ملل ارجاع شود.
بنابراين اگر حال آمريکا حاضر باشد برای پايان دادن به فعاليت های هسته ای
جمهوری اسلامی با حکومت ايران وارد مذاکره شود اين اولين بار خواهد بود که دو
کشور پس از بيش از دودهه مخاصمه با هم به گفتگو می نشينند.
البته تهران و واشنگتن درگذشته درباره مسائل مربوط به کشورهای ديگر مثل
افغانستان بر سر ميز مذاکراه نشستند ولی ظاهرا هيچگاه در مورد مشکلات فی مابين
به طور رسمی گفتگو نکرده اند.
از اين رو ممکن است در جمهوری اسلامی اين تغيير جهت در سياست آمريکا به نوعی
عقب نشينی تعبير شود و رهبران ايران آن را موفقيتی برای ديپلماسی خود بدانند.
مقامات آمريکايی روشن نکرده اند که چه عواملی باعث شده که آنها ناگهان در صدد
تغيير سياست خود نسبت به ايران برآيند.
ولی آنها می گويند که سفر اخير پرزيدنت بوش به کشورهای اروپايی و خواست رهبران
اروپا مبنی بر همراهی واشنگتن با اروپا در گفتگوهای حساس هسته ای با ايران در
ارائه اين نظرات جديد موثر بوده است.
بعضی از تحليگران معتقدند که اين تغيير جهت احتمالی در سياست آمريکا شايد ناشی
از آن است که دولت بوش به اين نتيجه رسيده که بيش از اين نمی تواند متحدان
اروپايی خود را ناراضی کند و اين واقعيت را نيز دريافته که به تنهايی نمی تواند
در وضعيت فعلی مشکلات اش درعراق سياست های تند خود را در مورد ايران به پيش
ببرد و از اين رو فعلا با اکراه به خواسته اروپايی ها تن داده است.
ولی صاحب نظران ديگر معتقدند که اين اظهارات جديد آمريکا در مورد ايران بيشتر
به نظر می رسد که تغييیری است در تاکتيکها وگرنه استراتژی دولت بوش در مورد
جمهوری اسلامی تغييری نکرده است. آمريکايی ها احتمالا دريافتند که اظهارات
بدبينانه آنها نسبت به نتايج گفتگو های هسته ای اروپا با ايران ممکن است اين
تصور را در افکار عمومی جهان ايجاد کند که اروپا برای قانع کردن ايران به
رهاکردن برنامه های هسته ای اش نزديک بوده و آمريکا در اين باره مانع ايجاد
کرده است.
بنابراين شايد آمريکايی ها حال تصميم گرفته اند که فعالانه از مذاکرات هسته ای
اروپا با ايران حمايت کنند تا اين تصوير منفی ايجاد نشود و در عين حال در اين
گفتگوها به خواسته توقف کامل غنی سازی اورانيوم در ايران اصرار ورزند و ايران
را برسر دوراهی قرار دهند.
اگر مقامات جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته ای با خواسته توقف هميشگی غنی سازی
موافقت کنند آمريکا در مورد يک موضوع حساسی به خواست خود رسيده است و اگر ايران
همچنان به حق خود به غنی سازی اصرار ورزد در آن صورت دست آمريکا برای ارجاع
ايران به شورای امنيت بازتر می شود.
از اين رو ممکن است که اظهارات جديد دولت بوش در مورد امکان تغيير جهت در سياست
های آمريکا در واقع اتخاذ تاکتيکی جديد است برای پيش بردن هدفهای سابق.