کلمه:
اجلاس غیرمتعهدها در تهران، ظاهرا یک اجلاس روتین و متداول بود که برگزاری آن برای بسیاری از کشورها عادی است، اما در واقع به علت موقعیت خاص بین المللی و داخلی حاکمیت فعلی، پر از حاشیه های مهم تر از متن بود. حاشیه هایی که بسیاری از آنها به حضور بان کی مون در تهران، محتوای مذاکرات او با مسئولان عالی نظام و نیز تقاضای او برای ملاقات با رهبران زندانی جنبش سبز و مسئولان سابق کشور ربط داشت.

کلمه پیش از این در گزارش های قبلی خود به چند مورد از ناگفته ها و حقایق پشت پرده این اجلاس اشاره کرده بود؛ از جمله دستور محرمانه دولت برای سانسور رسانه ها در زمان اجلاس، افرایش حجم پارازیت ها و کاهش سرعت اینترنت در زمان برگزاری اجلاس، تنخواه ۶۰۰ میلیون دلاری در اختیار معاون احمدی نژاد و پیش پرداخت ۴۰ میلیارد تومانی به شرکت تهیه غذای میهمانان، لغو سفر برنامه ریزی شده ی خاتمی به شهرستان برای دیدار احتمالی با بان کی مون، کنترل امنیتی شدید محسن امین زاده و عیسی سحرخیز در زمان حضور بان کی مون در تهران و ….

اکنون به موارد دیگری از واقعیت های مطرح نشده ی این اجلاس که در اختیار کلمه قرار گرفته، اشاره می شود:

- با وجود هزینه های گزاف صورت گرفته و وعده های مکرر دولت و وزیر راه و شهرسازی، ساختمانی که قرار بود برای اجلاس جنبش عدم تعهد ساخته شود و لااقل به روز برگزاری اجلاس در سطح سران برسد، در نهایت در زمان برگزاری اجلاس آماده نشد؛ به طوری که در روز افتتاحیه اجلاس سران، کارگران هنوز در آن مشغول به کار ساخت و ساز بودند. اما حاکمیت اجازه نداد این موضوع در رسانه ها مطرح شود و بدین ترتیب محل برگزاری اجلاس، بی سر و صدا به سالن اجلاس کنفرانس اسلامی تغییر یافت.

- با توجه به تعداد به مراتب بیشتر اعضای جنبش عدم تعهد نسبت به سازمان کنفرانس اسلامی، مسئولان مجبور شدند برای جا دادن همه هیات ها در این سالن، صندلی های موجود در آن را به طور کامل جمع آوری کنند و از صندلی های باریک تر و جمع و جورتری استفاده کنند تا هیات های اعزامی همه کشورهای در داخل سالن جا شوند! و بدین ترتیب هزینه گزاف دیگری بر کشور تحمیل شد.

- برخلاف رویه معمول کشورها در اجلاس های مشابه، در برنامه ریزی و مدیریت اجلاس غیرمتعهدها در تهران تقریبا به طور کامل از وزارت امور خارجه که تخصصی ترین نهاد روابط خارجی کشور است، خلع ید شده بود. به طور کلی، ستادی که منفصل از وزارت امور خارجه و زیر نظر ریاست جمهوری فعالیت می کرد، اداره امور اجلاس را در اختیار داشت و در موارد خاص و حائز اهمیت نیز تصمیم گیری و برنامه ریزی مستقیما با محوریت بیت رهبری و با مسئولیت علی اکبر ولایتی به عنوان نماینده مستقیم رهبری صورت می گرفت.

- دولت بر آن بوده تا برای اعمال محوریت خود در برگزاری اجلاس غیرمتعهدها و پررنگ کردن موقعیت خود در این اجلاس در برابر دیگر قدرت های درونی حاکمیت، محل اجلاس را به اصفهان یا جزیره کیش منتقل کند که مخالفت دفتر رهبری و نمایندگان به بهانه کمبود امکانات، مانع از تحقق این برنامه دولت شده است.

- حضور آیت الله هاشمی رفسنجانی در افتتاحیه اجلاس و در گروه همراه آیت الله خامنه ای، در پی درخواست و اصرار شخص رهبری صورت گرفت. نکته ای که برای ناظران قابل توجه بود، ورود آقای هاشمی به عنوان نفر دوم بعد از رهبری بود، که گفته می شود احمدی نژاد هنگامی که قصد ورود بعد از رهبری را داشته با ممانعت آقای وحید از مسئولان ارشد دفتر و همراه همیشگی آقای خامنه ای مواجه شده است.

- با توجه به انتظار برگزارکنندگان اجلاس برای ایستادن همه حضار هنگام حضور رهبری و اینکه این اتفاق به طور طبیعی در سطح وسیع و مورد انتظار میسر نبوده، گردانندگان اجلاس طوری برنامه ریزی کرده اند که زمان ورود رهبری به سالن با نواختن سرودن سرود ملی، یکی شود تا قبل از این که رهبری در آستانه نشستن روی صندلی سخنرانی قرار گیرد، همه میهمانان و حاضران سالن به احترام شروع جلسه و سرود ملی ایران، روی پا ایستاده باشند.

- در ایام اجلاس حدود ۱۰ رهبر و رئیس هیات کشورهای مختلف، همانند بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل، خواستار ملاقات با چهره هایی همچون خاتمی، موسوی، کروبی و هاشمی شده بودند که با تقاضای همه آنها مخالفت شده است.

- بر اساس تصمیم و ابلاغ شورای عالی امنیت ملی به همه نهادهای ذی ربط، مقرر شده بود که میهمانان اجلاس جنبش عدم تعهد در طول زمان برگزاری آن، تنها قادر به ملاقات با پنج نفر یعنی رهبری، روسای سه قوه و سعید جلیلی، دبیر شورای امنیت ملی باشند. این تصمیم بعد از رسیدن اولین تقاضاهای ملاقات با مسئولان سابق کشور اتخاذ شده و قبل از برگزاری اجلاس به همه سفارتخانه های کشورهای شرکت کننده در اجلاس هم ابلاغ شده بود.

- مسئولان دفتر بان کی مون در پی اطلاع از پاسخ منفی از سوی وزارت خارجه و مسئولان اجرایی ستاد برگزاری اجلاس، با برخی مسئولان سابق وزارت خارجه در دوره اصلاحات تماس گرفته اند تا بتوانند اسباب این دیدارها فراهم شود؛ که با حساسیت و کنترل امنیتی شدید اعمال شده، این پیگیری های صورت گرفته از طرف دفتر دبیرکل سازمان ملل نیز بی نتیجه مانده است. بان کی مون نیز پس از اطلاع از مخالفت حاکمان ایران با ملاقات وی با رهبران مخالفان، سفر خود به اصفهان را که با اصرار طرف ایرانی در برنامه های او قرار گرفته بوده، کنسل می کند.

- در ملاقات بان کی مون با رهبری، دبیرکل سازمان ملل به صراحت از نگرانی های جامعه جهانی در مورد مسائل بین ایران و نظام بین الملل صحبت کرده است. وی از نقض حقوق بشر، پرونده هسته ای، لزوم اجرای قطعنامه های شورای امنیت و مسائل سوریه صحبت کرده و از رهبری خواسته تا در مساله سوریه، همکاری ایران با جامعه جهانی بیشتر شود. محتوای این مذاکرات، به خصوص در اواخر دیدار، بسیار تلخ توصیف شده و فضای نامناسبی بین طرفین دیدار شکل گرفته است، چرا که هر دو طرف به وضوح بدون توجه به صحبت یا پرسش طرف دیگر، تنها بحث خود را مطرح می کرده اند. بان کی مون در پایان گفت و گو با آیت الله خامنه ای نیز با لحن تهدیدآمیزی گفته است که جنگ لفظی ایران با غربی ها ممکن است به جنگ واقعی بدل شود و لازم است شما مراقب سخنان خود باشید.

- فیلدمن، معاون آمریکایی بان کی مون، طبق ضوابط دیپلماتیک قرار بوده با گذرنامه سازمان ملل به ایران بیاید که ظاهرا با گذرنامه آمریکایی خود وارد ایران شده و دولت ایران هم چاره ای جز پذیرش او نداشته است. حضور این فرد آمریکایی در ایران، توجه بسیاری از رسانه های خارجی را جلب کرده بود و در دیدار با رهبری نیز، برخلاف عرف که باید رئیس دولت یا معاون او و یا هر کسی که نفر دوم گروه ایرانی باشد در کنار مذاکره کننده اصلی (بان کی مون) می نشست؛ فیلدمن در کنار دبیرکل سازمان ملل نشسته بود، شاید برای اینکه بر جایگاه بالاتر او در مذاکره تاکید شود، و رحیمی پس از آن دو و در انتهای کاناپه قرار گرفته بود.

- برای دبیرکل سازمان ملل، یک برنامه سخنرانی در دفتر مطالعات وزارت خارجه گذاشته شده بود که پس از اطلاع بان کی مون و دیگر همراهانش از تحت تحریم بودن این دفتر به دلیل برگزاری همایش هولوکاست در آن، آنها خواستار تغییر محل سخنرانی می شوند. در نتیجه مسئولان وزارت خارجه ناچار می شوند محل سخنرانی وی را به دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه منتقل کنند. او در این سخنرانی نیز بر خلاف عادت معهود دبیران کل سازمان ملل، میزبان خود را آماج نقدهایی تند قرار داده و گله های متعددی را از دولت و حکومت ایران مطرح کرده و خواستار رعایت حقوق بشر، کمک به حل مساله سوریه، برگزاری انتخابات آزاد در ایران، حل و فصل پرونده هسته ای و رعایت الزامات قطعنامه های شورای امنیت شده است. بان کی مون همچنین در اثنای سخنرانی اش در جمع کارکنان و برخی اساتید گزینش شده ی این دانشکده، علاقه مندی اش را برای دیدار و گفت و گویی آزادانه با دانشجویان و استادان ایرانی اعلام می کند.