در لایحه پیشنهادی بودجه سال آینده، مانند سال‌های گذشته مبالغ هنگفتی به مؤسسه‌ها و نهادهای مذهبی اختصاص داده شده است. بودجه برخی از این نهادها که به جایی پاسخگو نیستند از کل بودجه حفاظت از محیط زیست بیشتر است. ….

دویچه وله:
لایحه پیشنهادی بودجه سال ۹۷ که رئیس جمهور حسن روحانی ۱۹ آذر ماه به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد در ۳۸۲ صفحه تنظیم شده و دربرگیرنده‌ی ۲۰ جدول است.

جدول هفتم این لایحه “خلاصه بودجه دستگاه‌های اصلی و زیر مجموعه” نام دارد و در آن نام نهادها و موسسه‌های مذهبی گوناگونی به چشم می‌خورد که حوزه فعالیت برخی از آنها مشخص نیست و برخی دیگر مانند “مجمع جهانی اهل بیت” و “مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی” کارهای کمابیش مشابهی انجام می‌دهند.

تقریبا تمام نهادهای مذهبی که هر سال صدها میلیارد از بودجه عمومی کشور را می‌بلعند اگر حوزه‌های فعالیت مشابه یا مشترکی نیز نداشته باشند دست‌کم در یک مورد شباهت دارند: گریز از نظارت و عدم پاسخگویی به مقامات رسمی.

نهادهای نظارت‌گریز و گلایه سخنگوی دولت
نظارت‌گریزی بسیاری از نهادها و موسسه‌هایی که از بودجه عمومی تغذیه می‌شوند اتهامی نیست که منتقدان و مخالفان حکومت مطرح می‌کنند. این حرف را محمدباقر نوبخت نیز گفته که سخنگوی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه است.

روزنامه شرق ۲۲ آذر به نقل از نوبخت و درباره موسسه‌هایی که به اسم فعالیت فرهنگی بودجه می‌گیرند نوشت: «برخی از این نهادها و مؤسسات هستند که اصلا ما نمی‌دانیم چه می‌کنند و نمی‌شود به آنها نزدیک شد. نه‌تنها نمی‌توانستیم از آنها سؤالی بپرسیم، بلکه آنها از ما می‌پرسیدند که چطور به خودتان جرئت داده‌اید از ما بپرسید با بودجه چه می‌کنیم؟»

در شرایطی که نزدیک به صد هزار کلاس درس در ایران به تعمیر و مقاوم‌سازی و نوسازی نیازمند هستند و وزارت آموزش و پرورش بودجه‌ای برای این کار در اختیار ندارد هر سال بودجه‌ی عظیمی صرف حوزه‌های علمیه می‌شود.

فقر آموزش و پرورش، ثروت حوزه‌ها
مطابق لایحه بودجه دولت حسن روحانی در سال آینده، شوراهای عالی حوزه‌های علمیه ۴۴۶ میلیارد تومان، مرکز خدمات حوزه‌های علمیه نزدیک به ۹۰۰ میلیارد، شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران ۲۷۱ میلیارد و دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم به تنهایی ۹۶ میلیارد اعتبار دریافت می‌کنند. در کنار اینها صدها میلیارد تومان دیگر صرف دیگر حوزه‌های علمیه، مدارس علوم دینی و حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی طلاب سراسر کشور می‌شود.

علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس روز ۲۰ آذر به خبرگزاری “خانه ملت” گفت: «مناطق زلزله‌زده و مدارسی که تخریب شده‌اند، نیازمند ساماندهی هستند و این در حالی است که هم اکنون آموزش و پرورش با کسری ۶ هزار میلیارد تومانی روبرو است بنابراین به نظر نمی‌رسد با توجه به شرایط هزینه‌ای آموزش و پرورش بودجه فعلی تعیین شده برای سال ۹۷ پاسخگوی هزینه‌ها به طور کامل و کسری وزارت آموزش و پرورش باشد.»

نهاد نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران نیز در سال آینده ۹۴ میلیارد تومان بودجه دریافت می‌کند که صرف کارهایی نظیر اعزام مبلغان روحانی، “توانمندسازی طلاب رزمی ـ تبلیغی” و “برگزاری مراسم، مناسبت‌ها و فضاسازی معنوی” شود. علاوه بر این سازمان تبلیغات اسلامی نیز قرار است در سال آینده برای اموری چون “حمایت از فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی تشکل‌ها و آحاد و اقشار تأثیرگذار، هدایت و حمایت از اجرای مراسم و فعالیت‌های فرهنگی، دینی و انقلابی و اطلاع‌رسانی و تبلیغات دینی رسانه‌ای” ۱۶۹ میلیارد تومان بودجه دریافت کند.

زلزله‌زدگان نیازمند، اعزام مبلغ به خارج
دولت دوازدهم که بیش از یک ماه پس از زلزله کرمانشاه هنوز برای بسیاری از زلزله‌زدگان سر پناه مناسبی تدارک ندیده، در لایحه پیشنهادی خود ۲۱۸ میلیارد تومان برای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در نظر گرفته تا صرف برنامه‌هایی از قبیل “اعزام استادان و مبلغان به کشورهای مختلف جهان و برگزاری و حمایت از برگزاری مراسم و مناسبت‌های مذهبی و فعالیت‌های قرآنی در خارج از کشور” شود.

این هزینه‌هایی که بر بودجه عمومی تحمل می‌شود غیر از ۳۷ میلیارد تومان برای مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، ۴۷ میلیارد تومان برای مجمع جهانی اهل بیت و مبالغ هنگفت دیگری است که به موسسه و نهادهای مشابه اختصاص می‌یابد. علاوه بر اینها، در لایحه پیشنهادی دولت برای موسسه آموزشی موسوم به “جامعه المصطفی العالمیه” که مرکز آن در قم قرار دارد و برای ترویج و تعلیم علوم اسلامی در کشورهای دیگر فعالیت می‌کند ۳۰۳ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است.

زنان و عدم تناسب در بودجه
فهرست نهادهای مذهبی در لایحه بودجه سال ۹۷ بسیار طولانی است. آنچه در این لایحه، مانند بودجه سالیان گذشته جلب نظر می‌کند عدم تناسب میان منابعی است که برای بخش‌های مختلف در نظر گرفته شده است. به عنوان نمونه بودجه شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران نزدیک به ۱۳ برابر کل بودجه‌ معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و بیش از دو برابر ۱۳۸ میلیارد تومانی است که برای برنامه حمایت از خانواده و زنان سرپرست خانوار پیش‌بینی شده است.

از میان ده‌ها تشکلی که برای “تبلیغات اسلامی” بودجه دریافت می‌کنند، برای تنها دو مرکز (دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و سازمان تبلیغات اسلامی) روی هم ۳۰۳ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است.

محیط زیست و شهروندان قربانی هدر دادن بودجه
این گشاده‌دستی دولت حسن روحانی در حالی است که سازمان حفاظت محیط زیست و پژوهشکده آن روی هم، با وجود انبوه مشکلات و تهدیدهایی که محیط زیست و سلامت شهروندان با آن روبرو هستند، کمتر از ۲۷۴ میلیارد تومان بودجه دارد.

عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست که همزمان مدیریت ستاد احیای دریاچه ارومیه را بر عهده دارد هفته گذشته به خبرگزاری ایسنا گفته بود دولت قادر به تامین بودجه لازم برای احیای این دریاچه نیست و چاره دیگری جز وام گرفتن از بانک‌های خارجی وجود ندارد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم امیرعباس جعفری، رئیس سازمان مقابله با تبعات فجایع طبیعی در استان آذربایجان غربی، روز ۲۰ شهریور هشدار داد که اگر تا سال ۲۰۳۰ میلادی جلوی خشک شدن کامل دریاچه ارومیه گرفته نشود، زندگی دست کم ۱۴ میلیون نفر در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

کارشناسان برآورد می‌کنند که با خشک شدن دریاچه ارومیه ۵ تا ۶ میلیون از ساکنان این منطقه مجبور به ترک محل و آواره خواهند شد. این اتفاقی است که هم اکنون در برخی مناطق، از جمله روستاهای اطراف دریاچه هامون روی داده است.