حجاب، مشکل حل نشدنی جمهوری اسلامی

احمد زیدآبادی

کارشناس مسائل ايران و خاورميانه

یک سال پس از آنکه محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران، هر گونه برخورد قهرآمیز با زنانی که جمهوری اسلامی آنها را "بدحجاب" می نامد، بشدت مورد انتقاد قرار داد، نیروی انتظامی دور تازه ای از برخورد با این افراد را آغاز کرده است.

انتقاد سال پیش آقای احمدی نژاد از برخورد قهرآمیز با زنان و پسرانی که پوشش آنها مورد قبول نظام سیاسی ایران نیست و سکوت امسال وی در برابر برنامه نیروی انتظامی برای برخورد با این نوع افراد نشان دهنده آن است که دولت نهم جمهوری اسلامی در مورد نوع برخورد با افراد موسوم به بدحجاب متناقض عمل می کند.

در سالهای اخیر نحوه پوشش بسیاری از ایراینان اعم از زن و مرد، به بزرگترین معضل فرهنگی جمهوری اسلامی تبدیل شده و به نظر می رسد که نظام حاکم جز سیاست دوره ای تحمل و سختگیری، راه دیگری در برابر این پدیده نمی شناسد.

مقامهای جمهوری اسلامی که مشروعیت خود را به اجرای احکام شرع در جامعه ایران نسبت می دهند، خواهان رعایت حجاب اسلامی توسط عموم خانمها و پوشش مورد دلخواه خود توسط مردانند، تا ظاهر جامعه ایران رنگ مذهبی به خود گیرد.

در فقه اسلامی، شرایط خاصی برای پوشش زنان در نظر گرفته شده است، اما جمهوری اسلامی هنوز برای تعیین نوع پوشش مجاز و مناسب، قانونی به تصویب نرسانده است و از همین رو افراد و نهادهای مسئول برخورد با بی حجابی یا بدحجابی، طبق سلیقه شخصی خود، برخی از پوششها را غیر مجاز تلقی می کنند.

نکته جالب اما در این میان این است که در فقه اسلامی و قوانین شرع، مردان فقط ملزم به پوشاندن بخشی از بدن خودند که در عرف همه جوامع بشری رعایت می شود، اما برخی از نهادهای حاکم در جمهوری اسلامی، بدون توجه به قواعد شرعی، برای مردان نیز نوعی "حجاب" تعریف کرده و رعایت آن را الزامی ساخته اند.

برای نمونه در برخی از نهادهای نظامی و فرهنگی، به مردان آستین کوتاه اجازه ورود نمی دهند و نیروی انتظامی نیز در برنامه جاری خود برای مقابله با بدحجابان، پسرانی که تی شرت پوشیده یا موهای خود را به طرز نامتعارفی آرایش داده اند، هدف قرار داده است.

به هر حال، صرف نظر از قواعدی که شرع برای پوشش وضع کرده و تفسیری که مسئولان جمهوری اسلامی از آن دارند، بسیاری از زنان ایران دیگر خود را مقید به آنچه مورد علاقه جمهوری اسلامی است، نمی دانند و با ابداع شیوه های متنوع پوشش، عملاً باعث آزار حکومت می شوند.

جمهوری اسلامی اصرار دارد که این افراد کم شمار و محدودند اما هر ناظر عادی که از خیابانهای تهران یا دیگر شهرهای ایران عبور کند، تصدیق خواهد کرد که شمار کسانی که جمهوری اسلامی آنها را بدحجاب لقب داده است، به اندازه ای است که فضای غالب جامعه ایران را به خود اختصاص داده اند.

در واقع، همین کثرت افراد موسوم به بدحجاب است که مسئله را برای جمهوری اسلامی سخت و دشوار کرده است.

اگر تعداد افراد موسوم به بد حجاب اندک بود، جمهوری اسلامی می توانست یا با تهدید، آنها را به پوشیدن لباس دلخواه خود وادار سازد، کاری که در سالهای نخست پس از انقلاب مرسوم بود یا با نادیده گرفتن آنها، به عنوان اقلیتی ناسازگار با روند کلی جامعه معرفی شان کند.

اما تعداد افراد موسوم به بدحجاب به اندازه ای است که نه می توان از طریق تهدید و جریمه و حبس آنان را وادار به تمکین از اوامر حکومت کرد و نه به عنوان اقلیتی بی اهمیت نادیده گرفت.

از همین رو، سیاست جمهوری اسلامی در برابر افراد موسوم به بدحجاب، سختگیری و تحمل به صورت دوره ای است.

در واقع مسئولان ایرانی، بخصوص در اوایل فصل گرما، برنامه های سختگیرانه ای علیه افراد موسوم به بدحجاب به اجرا می گذارند تا به آنها یادآوری کنند که نوع پوشش آنها بدون هزینه نخواهد بود و بنابراین به نفعشان است که بیشتر مراقب حجاب خود باشند.

اما دولت ایران می داند که این نوع سختگیريها را نمی توان تا مدتی طولانی ادامه داد، زیرا برخورد با جمعیتی انبوه، هم ممکن است نارضایتی خفته خانواده های ایرانی از حکومت را فعال کند و برای دولت دردسرساز شود و هم امکانات و تمهیداتی طلب می کند که تأمین آنها کار چندان آسانی نیست. بنابراین، پس از دوره ای از سختگیری، دوره ای از تحمل آغاز می شود.

به هر حال، بین معضلاتی که جمهوری اسلامی به لحاظ اجتماعی با آنها روبروست، هیچکدام مانند حجاب، اقتدار جمهوری اسلامی را به چالش نطلبیده است.

وقتی افراد موسوم به بدحجاب فضای غالب پایتخت و شهرهای بزرگ را تسخیر می کنند به معنای آن است که فرهنگ و ایدئولوژی جمهوری اسلامی در مراکز دولتی و شبه دولتی محبوس شده و جامعه به کنترل فرهنگ دیگری در آمده است.

دقیقاً به همین علت است که مسئولان جمهوری اسلامی به رغم مشکلات بی شمار پیش روی خود، هر از چندی خود را ناگزیر می بینند در برابر کسانی که آنان را بدحجاب می دانند، شدت عمل نشان دهند، هر چند که می دانند شدت عمل فقط وضع را پیچیده تر می کند.

---------------------------------------------------

منبع: بی بی سی http://www.bbc.co.uk/persian